|
www.dzidziusie.fora.pl Dzidziusie.Każde dziecko jest cudem. Słaba, delikatna istotka, z którą wszystko się zmienia: złoczyńcy miękną, zrozpaczeni znowu wierzą w życie.
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
mritula
Administrator (√ιק)
Dołączył: 27 Lis 2007
Posty: 2742
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Lublin
|
Wysłany: Wto 16:33, 22 Sty 2008 Temat postu: SŁOWNIK POJĘĆ PODSTAWOWYCH |
|
|
Amniopukcja (amniocenteza) to inwazyjna metoda diagnostyki prenatalnej polegająca na pobraniu płynu owodniowego do badania kariotypu.
Wskazania do amniocentezy:
1. Podwyższone ryzyko urodzenia dziecka z aberracją chromosomową:
- wiek ciężarnej powyżej 35 lat
- poprzednie dziecko z trisomią
- nosicielstwo translokacji lub innej aberacji chromosomowej u któregoś z partnerów
- stwierdzenie patologii płodu sugerującej występowanie aberracji chromosomowej
2. Podwyższone ryzyko urodzenia dziecka z bezmózgowiem lub rozszczepem kręgosłupa.
Amniocenteza standardowa wykonywana jest między 15. a 18. tygodniem ciąży (ryzyko utraty ciąży 1%), a wynik badania znany jest po 9-21 dniach od jego wykonania. Możliwa jest amniocenteza wczesna (10-14 tydzień ciąży), ale ryzyko utraty ciąży wzrasta wtedy do 2%.
Antykoncepcja (anti conceptio - przeciw poczęciu) – zbiór technik zapobiegających niezaplanowanemu poczęciu dziecka w trakcie stosunku płciowego.
Skuteczność metod antykoncepcyjnych określa się w medycynie za pomocą wskaźnika Pearla. Wskaźnik ten określa statystycznie jaki procent kobiet zajdzie w ciążę przy właściwym stosowaniu danej metody przez rok. Wskaźnik 100 oznacza, że metoda jest zupełnie nieskuteczna, zaś wskaźnik 0, że jest absolutnie skuteczna. Jedyną skuteczną metodą antykoncepcji jest abstynencja seksualna1. Nawet sterylizacja nie daje 100% pewności, choć jej wskaźnik Pearla wynosi 0,04.
Metody antykoncepcyjne dzielą się na: tzw. naturalne, mechaniczne, chemiczne, hormonalne, wkładki domaciczne oraz pełną sterylizację.
Metody naturalneTzw. metody naturalne, nie będące, wg ich zwolenników sensu stricto metodami antykoncepcyjnymi, polegają na obserwacji ciała kobiety i ustalaniu faz płodności, tj. dni płodnych i niepłodnych, są to tzw. metody naturalnego planowania rodziny (NPR). Do zbliżeń dochodzi w okresie niepłodnym. Dzielą się na metody jednoobjawowe (przy wyznaczaniu fazy płodnej bierzemy pod uwagę tylko jeden parametr, np. temperaturę) i wieloobjawowe.
Metody jednoobjawowe
- metoda termiczna ścisła
- metoda Billingsów
Metody wieloobjawowe
- metoda termiczna poszerzona
- metody objawowo-termiczne
- metoda podwójnego sprawdzenia tzw. angielska
Inne metody
- kalendarzyk małżeński - inaczej metoda rytmu płciowego zwana też metodą okresowej powściągliwości płciowej
- stosunek przerywany
- płukanie pochwy - płukania pochwy nie należy uznawać za prawdziwą metodę antykoncepcyjną, wskaźnik Perla dla tego zabiegu określany jest na około 50
Skuteczność ww. metod zależy ściśle od sumienności i regularności obserwacji, oraz wyszkolenia pary. Metody naturalne są znacznie mniej skuteczne w przypadku nieregularnych cykli miesięcznych.
Metody mechaniczne
Metody mechaniczne polegają na mechanicznym blokowaniu możliwości wniknięcia spermy do macicy za pomocą błon gumowych lub gąbki. Do metod tych zalicza się prezerwatywa, kapturek dopochwowy, gąbka dopochwowa i błona dopochwowa (diafragma). Wadą metod mechanicznych jest konieczność „zainstalowania” ich bezpośrednio przed, albo nawet w trakcie stosunku. Ich zaletą jest natomiast możlwiość natychmiastowego użycia bez wstępnych skomplikowanych zabiegów, brak wymogu lekarskiej konsultacji oraz zmniejszenie ryzyka zakażenia niektórymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. W celu uzyskania lepszej skuteczności można łączyć metody mechaniczne z chemicznymi, tak jak w przypadku prezerwatyw ze środkiem plemnikobójczym.
Wkładka domaciczna zwana potocznie spiralą, to różnego kształtu wkład umieszczny w macicy. Wg niektórych spirala uważana jest za środek aborcyjny. Działanie tej metody, jakkolwiek nie do końca poznane, opiera się głównie na utrudnieniu zagnieżdżenia zapłodnionej komórki, poprzez desynchronizację stopnia dojrzałości endometrium z momentem owulacji. Działanie pierwszych wkładek antykoncepcyjnych (początek XX wieku) polegało na drażnieniu ścian macicy powodując lekki stan zapalny. Zwiększona ilość leukocytów, doprowadzała do zabicia plemników i komórki jajowej. Obecnie stosowane wkładki wykonywane są z tworzyw sztucznych niedrażniących, powlekanych często miedzią, która wywołuje dodatkowy efekt antykoncepcyjny. Stosowane są również wkładki wydzielające miejscowo gestageny łącząc tym samym metodę hormonalną antykoncepcji z mechaniczną. Wkładki domaciczne są bardzo skutecznym i względnie wygodnym środkiem, powodują one jednak obfitsze miesiączkowanie i zwiększają ryzyko zapalenia przydatków. Istnieje też niewielkie zwiększenie ryzyka powstania ciąży pozamacicznej i powikłanej. Nie zwiększa się natomiast częstość występowania wad rozwojowych u dzieci, których matki stosowały tą metodę zapobiegania ciąży. Nie potwierdzono wzrostu ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej.
Metody chemiczne
Metody chemiczne polegają na stosowaniu preparatów, które unieszkodliwiają plemniki lub powodują, że zapłodnione jajo nie może się rozwijać w macicy (środki wczesnoporonne). Środki te stosuje się również bezpośrednio przed stosunkiem, wprowadzając do pochwy dany środek chemiczny w postaci żelu, globulek lub maści. Metody chemiczne są znacznie skuteczniejsze od metod mechanicznych, jednak wiążą się z ryzykiem uczuleń i nie zmniejszają ryzyka zakażeń. Metody chemiczne łączy się często z metodam mechanicznymi.
Antykoncepcja hormonalna
Metody hormonalne polegają na stosowaniu środków hormonalnych, które blokują wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za owulację, blokując wytwarzanie jajeczek przez kobietę. Obecnie nie istnieją skuteczne środki hormonalne blokujące wytwarzanie plemników przez mężczyzn. Metody hormonalne są bardzo skuteczne, mogą jednak powodować skutki uboczne, gdyż ingerują w system hormonalny kobiety. Tradycyjne metody hormonalne wymagają od kobiet systematycznego łykania tabletek w celu osiągnięcia dobrej skuteczności. Intensywnie rozwijają się metody polegające na wszczepianiu implantów lub plastrów na skórę, które stale wydzielają do organizmu odpowiednie dawki środka.
Sterylizacja
Sterylizacja polega u kobiety na wycięciu jajników lub podwiązaniu jajowodów, a u mężczyzn na podwiązaniu nasieniowodów. Sterylizacja jest najskuteczniejszą metodą antykoncepcyjną, jednak jest ona nieodwracalna - tzn. po jej zastosowaniu już nigdy nie może dojść do zapłodnienia. Aczkolwiek dokonywano już operacji ponownego połączenia podwiązanych nasieniowodów. W Polsce nielegalna.
Antykoncepcja a religia
Antykoncepcja jest przez pewne środowiska religijne uważana za zagadnienie moralnie kontrowersyjne. W większości krajów na świecie jest legalna (oprócz niektórych państw arabskich i Korei Północnej), ale część metod antykoncepcyjnych jest potępiana przez wiele religii. Kościół katolicki popiera tylko metody naturalnego planowania rodziny, a wszelkie inne odrzuca jako sprzeczne z biblijną koncepcją osoby i płciowości ludzkiej.
Badanie cytologiczne (określenia potoczne cytologia, Pap, wymaz) - technika diagnostyczna w ginekologii polegające na pobraniu rozmazów z pochwowej części szyjki macicy.
Ocena stanu zdrowia pacjentki dokonywana jest na podstawie obecności w rozmazie komórek nienabłonkowych (erytrocytów, limfocytów, komórek zapalnych, martwiczych oraz resztek cytoplazmy) - tzw. tła rozmazów.
Badanie cytologiczne dorosła kobieta powinna wykonywać co roku. Ma ono istotne znaczenie w wykrywaniu raka szyjki macicy.
Pobrane z szyjki macicy wymazy ocenia się według pięciostopniowej skali lub dzieli na pięć tzw. grup cytologicznych:
- I grupa (I°) - oznacza wynik prawidłowy, niemal idealny (badane komórki nabłonka nie wykazują najmniejszych nieprawidłowości).
- II grupa (II°) - świadczy o istnieniu pojedynczych komórek odmiennych od komórek normalnych, ale jeszcze bez cech dysplazji. Najczęściej jest to spowodowane lekkim stanem zapalnym szyjki macicy. Grupa II należy do najczęściej spotykanych i nie jest powodem do niepokoju. Po prostu od momentu rozpoczęcia życia seksualnego kobieta ma II grupę cytologiczną i jest to zupełnie normalne. Wielu ginekologów uważa, że tego typu zmiany w szyjce macicy nie wymagają leczenia, a jedynie obserwacji. Jeśli jednak badanie wykazuje zmiany zapalne wewnątrz komórek, należy je wyleczyć, ponieważ mogą przekształcić się w nowotwór.
- III grupa (III°) - wymazy zaliczane do tej grupy traktowane są już jako podejrzane i zmiany nasuwające podejrzenie raka. Badanie ujawnia bowiem w nich komórki dysplastyczne, zwykle o różnym stopniu zaawansowania zmian, które mogą przekształcić się w raka.
W przypadku takiego wyniku cytologii należy pobrać wycinki z szyjki macicy w celu przeprowadzenia dodatkowych badań diagnostycznych.
- IV grupa (IV°) - świadczy już o obecności komórek nowotworowych, czyli raka przedinwazyjnego (niektóre laboratoria posługujące się klasyfikacją czterostopniową zaliczają tego raka do III grupy).
- V grupa (V°) - jest to wynik równoznaczny z wykryciem zmian złośliwych, a więc raka inwazyjnego. Po postawieniu takiej diagnozy niezbędne są dalsze specjalistyczne badania mające na celu określenie stopnia zaawansowania choroby.
Badania prenatalne to badanie płodu przeprowadzone w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego (w czasie ciąży), przed urodzeniem. Zadaniem badań prenatalnych jest wykrycie chorób wrodzonych i genetycznych.
Cesarskie cięcie położniczy zabieg operacyjny, przecięcie powłok brzusznych i przedniej ściany macicy w celu wydobycia płodu w przypadku niemożności odbycia porodu drogą natury, w stanach zagrożenia życia dziecka lub matki; zabieg wykonuje się zwykle w znieczuleniu ogólnym, rzadziej miejscowym; dawniej wykonywano cesarskie cięcie tylko na zmarłej lub umierającej w celu ratowania dziecka; obecnie cesarskie cięcie jest uważane za operację względnie bezpieczną.
Ciąża u samic ssaków (wyłączając stekowce) okres od momentu zapłodnienia do wydania na świat płodu (porodu). U kobiety prawidłowy czas trwania ciąży wynosi 280 dni. Przybliżony termin spodziewanego porodu oblicza się dodając do daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki 9 miesięcy i 7 dni.
Objawami wskazującymi na istnienie ciąży są:
- zatrzymanie miesiączki
- powiększenie sutków
- przebarwienie linii środkowej brzucha i brodawek (objawy prawdopodobne)
- nudności, wymioty
- niezwykłe zachcianki smakowe
- częste oddawanie moczu (objawy domyślne).
Zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy wywołuje szereg zmian miejscowych i ogólnych w organizmie kobiety. Pojawiają się zasadnicze zmiany w wytwarzaniu hormonów. Łożysko wytwarza gonadotropiny, estrogeny, progesteron i kortykosterydy, przejmuje hormonalną kontrolę nad rozwojem płodu i zmianami ciążowymi w organizmie ciężarnej. Macica ulega średnio dwudziestokrotnemu rozrostowi. Układ włókien mięśniowych macicy ulega zmianie: przesuwają się one w kierunku dna, trzon macicy grubieje a dolna część, zwana cieśnią macicy, staje się coraz cieńsza i przekształca się w tzw. dolny odcinek. Następuje przekrwienie sromu i pochwy. Tkanki tej okolicy stają się bardziej rozciągliwe. Stawy miednicy ulegają rozluźnieniu. Gruczoły sutkowe powiększają się już w 2. miesiącu i zawierają siarę. Równolegle z rozwojem płodu nasila się i zmienia jakościowo przemiana materii. Wzrasta ilość tłuszczów we krwi, następuje zatrzymanie sodu i wody w ustroju, wzrasta zapotrzebowanie na witaminy. Zwiększają się pojemność klatki piersiowej i wentylacja płuc, pojemność minutowa serca, powiększa się szybkość krążenia krwi, objętość krwi krążącej, masa krwinek czerwonych i liczba krwinek białych. Schorzenia wątroby i nerek w czasie ciąży mogą ulec nasileniu.
Ciąża bliźniacza bliźnięta jest to rodzaj ciąży mnogiej, w której w macicy rozwijają się jednocześnie dwa płody.
Bliźnięta jednojajowe
Powstają w wyniku podziału komórki jajowej zapłodnionej przez jeden plemnik. Bliźnięta jednojajowe są tej samej płci i rozwijają się w tym samym worku owodniowym. Badania nad bliźniętami jednojajowymi dowodzą, że poza podobnym wyglądem charakteryzują się podobieństwem psychicznym, jednak i od tej reguły zdarzają się wyjątki.
Bliźnięta dwujajowe
Powstają w wyniku zapłodnienia dwóch komórek jajowych, jednocześnie wyprodukowanych przez jajniki. Ponieważ ich materiał genetyczny jest różny, mogą urodzić się różnej płci, a ich podobieństwo jest takie samo jak zwykłego rodzeństwa. Mają osobne worki owodniowe oraz łożyska.
Bliźnięta syjamskie
Powstają w wyniku błędów genetycznych. Nie dochodzi do całkowitego podziału zapłodnionej komórki jajowej. Rodzące się bliźnięta są zrośnięte różnymi częściami ciała. Rozdzielenie bliźniąt syjamskich jest zazwyczaj skomplikowanym zabiegiem chirurgicznym, jego trudność wzrasta gdy ważne organy są wspólne np. serce lub rdzeń kręgowy. Bardzo często zdarza się, że podczas operacji umiera jedno z bliźniąt. W Polsce, w ostatnim czasie przyszły na świat dwie pary bliźniąt syjamskich (w obu przypadkach - dziewczynki), które na szczęście, udało się rozdzielić.
Ciąża mnoga - inaczej ciąża wielopłodowa - występuje w przypadku jednoczesnego rozwoju wewnątrz macicy więcej niż jednego zarodka. U człowieka, u którego zwykle rozwija się jeden płód w pojedynczej ciąży, najczęstszym typem ciąży mnogiej jest ciąża bliźniacza.
Ciąże mnogie monozygotyczne to takie, w której dochodzi do rozdzielenia zygoty na dwa oddzielne zarodki. Podział ten może dokonać się na różnym etapie rozwoju. Rozdzielenie, które następuje po 13 dniu ciąży doprowadza najczęściej do powstania tzw. zroślaków.
Ciąże polizygotyczne, to takie, które są skutkiem zapłodnienia kilku komórek jajowych. Ciąże mnogie polizygotyczne występują znacznie częściej podczas leczenia bezpłodności poprzez stymulację hormonalną jajeczkowania. Najczęściej do zapłodnienia dochodzi w trakcie jednego stosunku płciowego. W niektórych przypadkach może dojść do zapłodnienia na skutek kilku oddzielnych stosunków płciowych (tzw. nadpłodnienie - łac. superfecundatio), co umożliwia urodzenie z jednej ciąży dwóch lub większej ilości dzieci posiadających osobnych ojców. Innym szczególnym typem ciąży polizygotycznej jest dodatkowe zajście w ciążę podczas ciąży (łac. superfetatio) w następstwie kolejnej owulacji. Sytuacja taka jest niezwykle rzadko spotykana, ze względu na fizjologiczne zatrzymanie owulacji w trakcie trwania ciąży.
Często spotykanym zjawiskiem jest obumarcie jednego z zarodków (rzadziej płodów) konsekwencją czego jest zredukowanie ciąży mnogiej do ciąży pojedynczej.
Częstotliwość występowania ciąż mnogich u ludzi określa reguła Hellina:
bliźnięta = (a) = 1:85 = 1,18%
trojaczki = (a2) = 1:852 = 1:7255 = 0,013%
czworaczki = (a3) = 1:853 = 1:614125
pięcioraczki = (a4) = 1:854 = 1:52200625
Ciąża pozamaciczna CIĄŻA EKTOPOWA, ciąża pozamaciczna, ciąża, która rozwija się poza jamą macicy, najczęściej w jajowodzie, także w jajniku, w szyjce macicy, rzadko w jamie brzusznej; przyczyną nieprawidłowego zagnieżdżenia się zapłodnionego jaja są przede wszystkim wrodzone lub pozapalne zmiany jajowodów; objawia się gł. nieprawidłowymi krwawieniami z dróg rodnych, bólami w dole brzucha i omdleniami; pęknięcie ciąży ektopowej powoduje krwotok wewn., co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia; leczenie przez natychmiastową operację.
Ciąża urojona jest jednym z najpoważniejszych zaburzeń psychicznych związanych z bezpłodnością. Zaburzenie to ma podłoże w skupieniu myśli, marzeń i oczekiwań na problem zajścia w ciążę, dochodzi do nadwartościowej relacji problemu ciąży w stosunku do innych sfer życia.
Ciąża urojona może być związana z bardzo silnym pragnieniem ciąży lub z obawą przed zajściem w ciążę. zaburzenie to jest przykładem wpływów psychicznych na funkcje biologiczne kobiety. Stopniowemu narastaniu przekonania o istnieniu ciąży towarzyszą pewne objawy fizjologiczne charakterystyczne dla ciąży, jak np. brak menstruacji, somatyczne zmiany w narządach płciowych i rodnych. Przekonanie to jest odporne na wszelkie perswazje i argumenty przemawiające przeciwko ciąży. Ciąża urojona występuje najczęściej u kobiet samotnych lub zamężnych, lecz bezdzietnych, dla których chęć posiadania potomstwa staje się bardzo silnym pragnieniem, często stymulowanym przez najbliższe otoczenie.
Ponieważ psychoterapia werbalna jest w tym przypadku mało skuteczna, zaleca się farmakologiczne leczenie psychiatryczne, przy ścisłej współpracy psychiatry i ginekologa.
W wielu przypadkach niemoc w poczęciu dziecka stanowi duże obciążenie psychiczne dla kobiety, objawiające się różnymi formami zaburzeń psychicznych: od przejściowych zaburzeń nastroju, najczęściej z odcieniem smutku, przygnębienia, z poczuciem winy lub pokrzywdzenia, przez nerwice, aż do głębokich zaburzeń osobowości.
W ICD-10 ciąża urojona może być klasyfikowana jako F45.0 (zaburzenie somatyzacyjne {z somatyzacją}), F45.2 (zaburzenie hipochondryczne), F45.8 (inne zaburzenia występujące pod postacią somatyczną).
Ciemiączka miękkie połączenia kości czaszki, występujące u płodów i noworodków ssaków (gł. u człowieka), utworzone przez błonę łącznotkankową; umożliwiają przy porodzie dostosowanie się czaszki płodu do kanału kostnego miednicy i ułatwiają następnie rozwój czaszki; wraz z postępującym rozrostem kości czaszki stopniowo zmniejszają się i zanikają; najpóźniej zamyka się ciemiączko przednie czołowe — u człowieka w 2 roku życia, pozostałe — w krótkim czasie po porodzie.
Cytomegalia choroba zakaźna wywoływana przez wirusa cytomegalii Cytomegalovirus hominis (CMV); postać wrodzona: zakażenie płodu przez matkę chorującą w czasie ciąży (przez łożysko) lub w czasie porodu wirusem znajdującym się w drogach rodnych; postać nabyta przebiega najczęściej bezobjawowo (ponad 99% zakażeń); w przypadkach objawowych: zapalenie płuc, powiększenie wątroby, czasami z żółtaczką, powiększenie śledziony, krwotoczne wysypki skórne, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie siatkówki oka; zakażenie CMV komplikuje niekiedy przebieg zdrowienia u chorych z przeszczepem (szpiku, nerki, serca).
Dni płodne - okres, w którym może dojść u kobiety do zapłodnienia komórki jajowej przez plemniki. Choć komórka jajowa obumiera po 10-24 godzinach, okres dni płodnych wydłuża się ze względu na dłuższą (2-5 dni) żywotność plemników. Podczas średniego (28 dni) cyklu miesięcznego kobiety, z owulacją na ok. 14 dni przed miesiączką, dni płodne przypadają średnio na czas pomiędzy 10 a 18 dniem cyklu.
Wiedza dotycząca określania dni płodnych pozwala skuteczniej zaplanować ciążę lub jej zapobiegać w sposób naturalny, przy czym jako metoda antykoncepcji określanie dni płodnych i niepłodnych na podstawie samego kalendarza jest obarczone wysokim ryzykiem błędu, ze względu na to, że u wielu kobiet cykl miesiączkowy nie jest idealnie regularny, a nawet jeśli jest bardzo regularny to może łatwo ulec czasowemu rozregulowaniu na skutek np. silnego stresu lub choroby.
Endometrioza - jest to występowanie błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Choroba dotyczy wyłącznie kobiet (opisane pojedyncze przypadki występowania endometriozy u mężczyzn leczonych hormonalnie z powodu raka gruczołu krokowego należy traktować jako kazuistykę), często w wieku rozrodczym. Objawia się dolegliwościami bólowymi w miednicy mniejszej, zaburzeniami cyklu miesięcznego oraz obfitymi krwawieniami miesiączkowymi. Bardzo często doprowadza do zaburzenia zdolności rozrodczych bądź do bezpłodności.
Estrogeny należą do hormonów płciowych żeńskich. Jest to grupa związków chemicznych o budowie starydowej, wydzielanych przede wszystkim przez jajniki (cykl miesiączkowy), ale również w niewielkich ilościach przez jądra i korę nadnerczy.
Estrogeny są odpowiedzialne za:
- rozwój drugorzędnych cech płciowych
- przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich (macicy i jajowodów)
- stymulują rozrost błony śluzowej macicy i odbudowuja w niej naczynia krwionośne macicy
Najważniejszym przedstawicielem tej grupy jest estradiol.
Gestageny - grupa hormonów steroidowych, które służą przygotowaniu organizmu kobiety do zajścia a następnie utrzymania ciąży. Głównym przedstawicielem gestagenów jest progesteron. Do grupy tej zaliczane są ponadto pochodne pregnanu, np.17αhydroksyprogesteron.
Kardiotokografia (KTG) - jest to monitorowanie akcji serca płodu wraz z jednoczasowym zapisem czynności skurczowej mięśnia macicy. Badanie to przeprowadzane jest w ramach intensywnej opieki przedporodowej. Pozwala wcześnie wykryć sytuacje zagrożenia życia płodu.
W skład kardiotokografii wchodzi:
- tokografia - rejestracja czynności skurczowej macicy, która może odbywać się poprzez czujnik zewnętrzny umieszczony na brzuchu ciężarnej lub poprzez rejestrację zmiany ciśnienia wewnątrz jamy macicy, mierzonego przy pomocy cewnika
- kardiografia - ciągła rejestracja akcji serca płodu przy pomocy elektrokardiografu lub ultrasonograficznej sondy określające czynność skurczowo-rozkurczową serca przy wykorzystaniu efektu Dopplera
Zasady przeprowadzania KTG
Podstawowe badanie KTG powinno trwać 30 minut, ewentualnie zostać przedłużone do 60 minut.
Na wykresie badania kardiotokograficznego naniesiona zostaje częstość akcji serca płodu oraz występujące skurcze mięśnia macicy. W opisie wyróżniamy częstość podstawową oraz zmiany okresowe.
Częstość podstawowa jest to średnia częstotliwość akcji serca płodu między akceleracjami i deceleracjami, a przy ich braku częstość rejestrowana przez 10 minut.
- prawidłowa częstość podstawowa akcji serca płodu wacha się w granicach 120-160/min
- za tachykardię uznaje się częstość podstawową akcji serca płodu > 160/min - może wskazywać na zakażenie wewnątrzmaciczne, lub chorobę infekcyjną matki
- za bradykardię uznaje się częstość podstawową akcji serca płodu < 120/min - może być m.in. objawem niedotlenienia
Oscylacje - są to wahania częstotliwości akcji serca płodu. Wyróżniamy następujące typy oscylacji:
- oscylacja milcząca - amplituda zmian < 5 uderzeń/min - może być skutkiem podania leków uspokajających ciężarnej lub być następstwem niedotlenienia płodu
- oscylacja falująca zawężona - amplituda zmian 5-10 uderzeń/min - zwykle spowodowana snem płodu
- oscylacja falująca - amplituda zmian 10-25 uderzeń/min - najczęściej występuje podczas ruchów płodu
- oscylacja skacząca - amplituda zmian > 25 uderzeń/min - może powstawać na skutek ucisku pępowiny
Deceleracje jest to krótkotrwały spadek częstotliwości akcji serca płodu. Wyróżniamy:
- deceleracje wczesne - zgrane w fazie ze skurczami macicy, gdzie najmniejsza częstotliwość akcji serca płodu występuje w okresie najsilniejszego skurczu mięśnia macicy
- deceleracje zmienne - niezgrane w fazie z czynnością skurczową macicy, mogą być spowodowane uciskiem na pępowinę
- deceleracje późnie - pojawiają się z opóźnieniem względem aktywności skurczowej macicy; groźne dla płodu, są wykładnikiem niewydolności łożyskowo-macicznej;
Akceleracje - jest to krótkotrwały wzrost częstotliwości akcji serca płodu (> 15/min przez 10 sekund) - świadczą o ruchach płodu i są uznawane za cechy jego dobrostanu.
W ocenie zapisu KTG stosujemy punktową skalę wg Fishera.
- 10-8 pkt. - stan płodu dobry
- 7-5 pkt. - zagrożenie płodu, wymaga nadzoru
- 4-0 - bezpośrednie zagrożenie płodu, wskazanie do ukończenia ciąży
Test niestresowy - polega na ciągłym 30 minutowym zapisie KTG, gdzie w przypadku nie stwierdzenia okresowych zmian częstotliwości akcji serca płodu przedłuża się monitorowanie o kolejne 30 minut. Na podstawie zapisu oceniamy test jako:
- test reaktywny - w zapisie 30 minutowym znajdują się minimum dwie akceleracje o amplitudzie minimum 15 uderzeń/minutę, trwające minimum 15 sekund; towarzyszą one ruchom płodu
- test niereaktywny - brak akceleracji w zapisie 60 minutowym
- test wątpliwy - mniej niż 2 akceleracje lub akceleracje krótsze niż 15 sekund o mniejszej niż wymagana amplitudzie
Test stresowy - jest to zapis KTG stosowany w przedporodowym nadzorze płodu. Wykonuje się go zwykle po podaniu niewielkich dawek oksytocyny, hormonu wyzwalającego czynność skurczową macicy, co m na celu obciążenie serca płodu. Za prawidłowe uznaje się brak deceleracji podczas skurczów mięśnia macicy o częstotliwośći 0,3/min. W przypadku zapisu patologicznego, położnik wykonuje zazwyczaj powtórne badanie, po którym może podjąć decyzję o ciągłym nadzorze KTG lub zakończeniu ciąży.
Konflikt serologiczny, uodpornienie (immunizacja) matki antygenem nieobecnym w jej ustroju, a odziedziczonym przez płód po ojcu; wyrazem konfliktu serologicznego jest wytwarzanie przez matkę przeciwciał odpornościowych skierowanych przeciw antygenowi płodu; klinicznie najważniejszy jest konflikt serologiczny w zakresie antygenów grupowych erytrocytów, występuje gł. w układzie Rh i AB0. Krwinki płodu, przenikając w małych ilościach podczas ciąży i porodu do krwiobiegu matki, pobudzają do wytwarzania przez nią przeciwciał, które mogą przechodzić przez łożysko do płodu i niszczyć jego erytrocyty; u noworodka rozwija się zespół choroby hemolitycznej; jeżeli znaczna ilość przeciwciał przeniknie do płodu, może on obumrzeć w ostatnich miesiącach ciąży. Konflikt serologiczny Rh: około 5% kobiet Rh–, które rodzą dzieci Rh+, wytwarza przeciwciała anty-Rh, które występują b. rzadko w czasie pierwszej ciąży. Konflikt serologiczny AB0: uodpornienie dotyczy najczęściej matek grupy 0; wytwarzane przez nie przeciwciała odpornościowe skierowane przeciwko antygenowi A, rzadziej B płodu, spotyka się już w pierwszej ciąży; rzadziej niż przeciwciała anty-Rh są przyczyną ciężkiej postaci choroby hemolitycznej noworodków. Konflikt serologiczny może być spowodowany niezgodnością w zakresie innych antygenów erytrocytów, a także antygenów zawartych w leukocytach i płytkach krwi.
Laktacja [łac.], fizjol. wytwarzanie i wydzielanie mleka przez gruczoły sutkowe samic ssaków; u kobiet gruczoły sutkowe rozwijają się w okresie pokwitania pod wpływem estrogenów i progesteronu, a do dalszego ich rozwoju dochodzi w drugiej połowie ciąży pod wpływem zwiększonego stężenia we krwi tych hormonów, a także prolaktyny, somatotropiny i hormonu adrenokortykotropowego. Najważniejszym hormonem pobudzającym wytwarzanie mleka po porodzie jest prolaktyna, której działanie podczas ciąży jest hamowane przez estrogeny i progesteron; w zainicjowaniu i utrzymaniu laktacji ważną rolę odgrywają impulsy nerwowe wyzwalane podczas ssania brodawek sutkowych przez noworodka; docierają one do podwzgórza i uruchamiają uwalnianie przez płat tylny przysadki oksytocyny, która powoduje kurczenie się włókien mięśniowych oplatających pęcherzyki gruczołu sutkowego i opróżnianie ich zawartości do przewodów mlecznych; wytwarzanie właściwego mleka jest poprzedzone wydzielaniem siary 2–4 dni po porodzie; niedostateczne opróżnianie gruczołów sutkowych z mleka hamuje dalsze jego wytwarzanie, dlatego laktacja ustaje po zaprzestaniu karmienia. U większości ssaków laktacja występuje tylko w okresie niezbędnym do wykarmienia potomstwa. U niektórych udomowionych przeżuwaczy laktacja utrzymuje się przez długi czas po porodzie, np. u bydła i kóz do 300 dni, u owiec 100–200 dni, i jest wykorzystywana do uzyskiwania mleka spoż.; kolejna ciąża powoduje zwykle zanik laktacji, natomiast u wysokomlecznych ras bydła tylko jej obniżenie; mleko jest wytwarzane ze związków zawartych we krwi; dla wyprodukowania 1 l mleka przez gruczoł sutkowy musi przepłynąć 400–500 litrów krwi; przeciętna wydajność wysokomlecznych krów wynosi 4–5 tys. kg mleka rocznie.
Laparoskopia - wziernikowanie jamy otrzewnej.
Narzędzia
W skład zestawu służącego do laparoskopii wchodzą: trokary (narzędzia umożliwiające wprowadzenie instrumentarium), insuflator, laparoskop, narzędzia służące do wykonania zabiegu metodą laparoskopową.
Etapy zabiegu
- Przejście przez powłoki brzuszne - w tym celu wykonuje się najczęściej: minilaparotomię (najczęściej z dojścia pod pępkiem), wprowadza pozostałe trokary pod kontrolą wzroku (tj. po umieszczeniu laparoskopu wewnątrz jamy brzusznej), wykorzystuję tzw. igłę Veressa.
- Isuflacja - w celu wytworzenia dostatecznej przestrzeni i rozsunięcia organów, wtłacza się do brzucha odpowiednią ilości gazów.
- Wprowadzenie laparoskopu - umożliwia przekazywanie obrazu na ekran monitora.
- Wprowadzenie pozostałych narzędzi (w przypadku wykonywania zabiegu laparoskopowego)
Zastosowanie
Laparoskopia służy do diagnostyki jamy otrzewnej, wykonywania biopsji oraz szeregu zabiegów. Do najbardziej popularnych należą: cholecystektomia laparoskopowa, fundoplikacja typu Nissena, appendektomia laparoskopowa (stosowana rzadziej, tylko w przypadku niepowikłanych zapaleń wyrostka robaczkowego), operacje laparoskopowe przepuklin, operacje laparoskopowe niewielkich torbieli jajnika.
Wskazania
Wskazania do laparoskopii diagnostycznej:
Nagłe
- diagnostyka urazów brzucha
Planowe
- diagnostyka wątroby (przerzuty nowotworowe, ropnie, marskość)
pobranie wycinka
- diagnostyka różnicowa stanów zapalnych w obrębie jamy brzusznej (różnicowanie zapalenia wyrostka z chorobami ginekologicznymi)
- diagnostyka niewyjaśnionych stanów podgorączkowych i gorączki (ropnie, gruźlica, chłoniak)
Wskazania do zabiegów laparoskopowych:
Jedną z operacji, w której metoda laparoskopowa jest metodą z wyboru jest operacja wycięcia pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia). W przypadku wystąpienia komplikacji w trakcie zabiegu (np. masywne zrosty w jamie otrzewnej) następuje konwersja do metody klasycznej.Zakres wskazań do operacji ulega systematycznemu rozszerzeniu. Szeroko stosowane jest operacyjne leczenie przepuklin rozworu przełykowego przepony.Inne operacje to resekcje (wycięcie części) jelita grubego ze wskazań onkologicznych, resekcje żołądka, operacje wyłączające pasaż żołądka w leczeniu patologicznej otyłości, wycięcie nadnercza, operacje torbieli wątroby (fenestracje). Rzadziej wykonywana jest alloplasyka przepukliny pachwinowej. Oddzielną grupę wskazań do operacji laparoskopowych stanowią wskazania ginekologiczne.
Przeciwskazania
Bezwzględne
- brak zgody pacjenta
- rozlane zapalenie otrzewnej
- poważne zaburzenia krzepnięcia
- pacjent po przebytych rozległych operacjach onkologicznych żołądkowo-jelitowych
Względne
- podeszły wiek
- nadmierna otyłość
- nadciśnienie III i IV stopnia
- niewydolność krążeniowo-oddechowa
- zawał serca w wywiadzie
- niestabilna choroba wieńcowa serca
- arytmie
- obecność licznych zrostów otrzewnowych po przebytych operacjach lub zapaleniach otrzewnej
- duże guzy w jamie brzusznej
- ciąża powyżej 12 tygodnia
- zapalenie otrzewnej miednicy małej
Powikłania
- związane ze znieczuleniem ogólnym
- krwotok związany z uszkodzeniem naczyń
- przebicie narządów rurowych jamy brzusznej
- zakażenie miejscowe i ogólne do rozlanego zapalenia otrzewnej włącznie
- odma podskórna i nadotrzewnowa, odma pozaotrzewnowa z wtórną odmą klatki piersiowej, śródpiersia i szyi
- zator gazowy
- zaburzenia akcji serca związane z nadmiernym wypełnieniem gazem jamy brzusznej i spowodowanym przez to przesunięciem śródpiersia
Zalety
- lepszy efekt kosmetyczny
- mała inwazyjność
- krótszy okres pobytu w szpitalu i rekonwalescencji
- mniejsza liczba powikłań
Wady
- gorszy dostęp do niektórych narządów
- metoda trudniejsza technicznie
- drogi sprzęt
Łożysko placenta, anat. narząd łączący zarodek ze ścianą macicy matki w rozwoju zarodkowym ssaków; łożysko jest złożone z części płodowej i matczynej; część płodową tworzą błony płodowe: kosmówka i omocznia (łożysko kosmówkowo-omoczniowe) lub kosmówka i pęcherzyk żółtkowy (łożysko kosmówkowo-żółtkowe); część matczyną stanowi błona śluzowa macicy (doczesna); krew matki jest oddzielona od krwi płodu tzw. barierą łożyskową; liczba warstw wchodzących w jej skład jest podstawą klasyfikacji na: łożyska: nabłonkowo-kosmówkowe, łączno-kosmówkowe, krwio-kosmówkowe; ma różny kształt u różnych grup ssaków, u człowieka ma formę tarczy; utrzymuje płód w macicy, pośredniczy w wymianie fizjol. między płodem a matką (oddychanie, odżywianie, wydalanie), wytwarza hormony wpływające na utrzymanie ciąży; w czasie porodu łożysko zostaje wydalone jako popłód.
Mastopatia, zmiany zwyrodnieniowe w tkance gruczołowej sutków, spowodowane zaburzeniami hormonalnymi.
Są to zwykle guzki lub stwardnienia, które wymagają zawsze kontroli specjalistycznej i wykonania badań diagnostycznych (USG, mammografia, biopsja) w celu różnicowania ze zmianami nowotworowymi.
Menstruacja (miesiączka, ang. period, łac. menses) - krwawienie miesięczne - jest to fizjologiczne zjawisko polegające na cyklicznym złuszczaniu się nabłonka macicy (endometrium) pod wpływem charakterystycznych zmian stężenia hormonów płciowych (estrogenu i progesteronu), wynikających z układów wzajemnych sprzężeń zwrotnych między gonadami, przednim płatem przysadki mózgowej i podwzgórzem.
Pełen przebieg zmian hormonalnych, wraz z wynikającą z tego przebudową endometrium, przeobrażeniami środowiska pochwy, zmianą stanu gruczołów piersiowych, temperatury ciała, wpływu wegetatywnego układu nerwowego, układu krążenia, nastroju psychicznego i innych funkcji organizmu nazywamy cyklem miesięcznym.
Cykl miesięczny
Fizjologicznie menstruacja powtarza się regularnie co 28 +/- 3 i trwa od 3 do 4 dni. Pierwsza miesiączka (menarche) wyznacza początek okresu dojrzałości, a ostatnia wyznacza menopauzę, która stanowi linię graniczną między dojrzałością płciową a starością kobiety. Fizjologicznie miesiączka ustaje tylko w czasie ciąży. Jej wykluczenie wskazuje na patologiczne podłoże zaprzestania miesiączkowania. Mianem eumenorrhoea określa się fizjologiczne krwawienie, którego objętość zawiera się w granicach 60-80 ml. Prawidłowo krew menstruacyjna nie krzepnie, ze względu na lokalny wzrost aktywności plazminy, która działa fibrynolitycznie.
W drugiej fazie cyklu miesięcznego, pod wpływem działania progesteronu, wgłąb endometrium wrastają tzw. tętnice spiralne. W momencie zaprzestania wytwarzania progesteronu przez ciałko żółte, dochodzi do ich skurczu, co powoduje niedokrwienie i złuszczenie się nabłonka. Spadek stężenia progesteronu jest sygnałem oznaczającym brak zagnieżdżenia się zarodka w jamie macicy. W ciąży, pod wpływem gonadotropiny kosmówkowej dochodzi do przekształcenia się ciałka żółtego, w całko żółte ciążowe, które jest warunkiem utrzymania i rozwoju płodu w pierwszych 4 miesiącach.
Patologia
W klasyfikacji zaburzeń miesiączkowania wyróżniono:
- amenorrhoea - brak miesiączki przez minimum 6 miesięcy
pierwotny
wtórny
- oligomenorrhoea - rzadko występujące krwawienia mięsięczne - co 6-12 tygodni
- polymenorrhoea - krwawienia mięsięczne występujące częściej niż fizjologicznie
- hypomenorrhoea - skąpe krwawienia mięsięczne
- hypermenorrhoea - obfite krwawienia mięsięczne, odchodzenie skrzepów krwi
- dysmenorrhoea - krwawienia mięsięczne z towarzyszącymi silnymi bólami kolkowymi
- menorrhagia - krwawienia mięsięczne bardzo obfite i trwające zbyt długo
- metrorrhagia - krwawienia acykliczne, często nie związane z cyklem miesięcznym
Ciekawostki
Długość cyklu menstruacji porównywalna jest z czasem obiegu Księżyca wokół Ziemi. W wielu starożytnych kalendarzach miesiąc też był równy temu okresowi i z tego wzięła się nazwa miesiączka. Nauka nie zna żadnego wyjaśnienia tej zbieżności.
Poza kobietami, jedynie naczelne samice ssaków przeżywają okresowe krwawienie dróg rodnych.
Nacięcie krocza (łac. Episiotomia) - zabieg ginekologiczno-położniczy stosowany często podczas porodu siłami natury, polegający na nacieciu nożyczkami krocza, w celu ochrony przed jego samoczynnym pęknięciem. Najważniejszym celem nacięcia jest ochrona mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu, którego pęknięcie jest często powikłaniem porodu dużego dziecka lub małej podatności tkanek miękkich. Gojenie naciętych tkanek jest znacznie szybsze i wiąże się z mniejszą ilością powikłań, niż gojenie rozerwanych fragmentów. Dodatkowo, wg niektórych położników, zabieg ten chroni główkę płodu przed gwałtownym rozprężeniem podczas opuszczania dróg rodnych, przez co zmniejsza ryzyko pęknięcia sierpa mózgu u dziecka oraz redukuje częstość innych urazów okołoporodowych (np. porażenie splotu brakowego, złamanie obojczyka). Nacięcie wykonuje zwykle położna bez wcześniejszego znieczulenia, w momencie skrajnego rozciągnięcia tkanek, które objawia się ich zbieleniem. Znieczulenie nie jest konieczne, gdyż niedokrwione i rozciągnięte tkanki nie odbierają bodźców bólowych. Najczęściej stosowany linia nacięcia przebiega w kierunku boczno-przyśrodkowym (mniej więcej na godzinie piątej lub siódmej). Po urodzeniu krocze zostaje zszyte.
Nadżerka szyjki macicy - to całkowity lub częściowy brak nabłonka płaskiego na powierzchni szyjki macicy.
Normalnie występujący nabłonek wielowarstwowy płaski jest zastępowany nabłonkiem walcowatym pochodzącym z kanału szyjki macicy. Nabłonek ten jest czerwony i ziarnisty, co czyni szyjkę macicy zaczerwienioną, zerodowaną. Inną nazwą nadżerki jest owrzodzenie szyjki macicy
Przyczyny i czynniki ryzyka
Nadżerka może być spowodowana urazem przez kontakt (w trakcie używania tamponów, penetracji pochwy przez ciała obce), przez infekcje (wirusem herpes, wczesna kiła, długo niewymieniane tampony, poważne stany zapalne pochwy) lub przez działanie substancji chemicznych (środki plemnikobójcze zawarte w niektórych globulkach i piankach). Ryzyko wystąpienia nadżerki wzrasta z ilością partnerów seksualnych.
Zapobieganie
Elementarne zasady higieny życia seksualnego zmniejszają ryzyko wystąpienia nadżerki. Należy spróbować wyeliminować czynniki ryzyka wymienione powyżej.
Objawy
- krwawienia z pochwy niezwiązane z krwawieniem miesiączkowym
- krwawienia po stosunku
- krwawienia między miesiączkami
- upławy (śluzowe o żółtym zabarwieniu), mogą mieć przykry zapach i towarzyszyć stanom zapalnym pochwy
- czasem nadżerka może nie dawać żadnych objawów klinicznych.
Diagnostyka
W badaniu we wziernikach szyjka macicy jest zaczerwieniona z cechami zapalnymi.
- Badanie cytologiczne może wykazać obecność komórek atypowych
- Posiew może wykazać obecność bakterii E.colli w pochwie
- Kolposkopia
- Czasem należy pobrać wycinki z tarczy części pochwowej do badania pod mikroskopem
Leczenie
Leczenie nadżerki jest uzależnione od przypadku i powinno być prowadzone przez lekarza. Nadżerka spowodowana przez działanie środków chemicznych może czasem ulec samowyleczeniu po zaprzestaniu używania tych środków.
W innych przypadkach można zastosować leki dopochwowe zawierające estrogeny.
Za skuteczne metody leczenia uważa się stosowanie elektrokoagulacji, laseroterapii lub krioterapii.
W skrajnych przypadkach należy nadżerkę usunąć chirurgicznie przez tzw. konizacje.
Powikłania
Nadżerka może być pierwszym objawem raka szyjki macicy.
Profilaktyka
Każda kobieta powinna przynajmniej raz w roku wykonywać badanie cytologiczne.
W przypadku wcześniejszego wykrycia infekcji wirusem HPV badanie cytologiczne należy wykonywać przynajmniej 2 razy w roku.
Lekarz prowadzący w różnych przypadkach może zalecić częstsze wykonywanie badania cytologicznego lub wykonanie kolposkopii.
Naturalne planowanie rodziny (NPR) - metoda oparta na znajomości i wykorzystywaniu naturalnego, cyklicznego rytmu płodności. Naturalne planowanie rodziny pozwala określić fazy płodności i dzięki temu pomóc w świadomym planowaniu bądź odłożeniu momentu poczęcia dziecka. Pary stosujące NPR powstrzymują się od współżycia w potencjalnie płodnych dniach. Metoda może także pomóc w dokładnym określeniu dnia, w którym poczęło się dziecko.
NPR bywa nazywane metodą antykoncepcyjną (anti conceptio - przeciw poczęciu), chociaż według zwolenników metody NPR nie powinno być do nich zaliczane, jako że nie ingeruje w płodność przeciw poczęciu, lecz określa rytm płodności.
Światowa Organizacja Zdrowia określa NPR mianem "metod określania płodności".
Stosowane metody w NPR
- termiczna
- owulacyjna (śluzowa)
- objawowa (Billingsów)
- objawowo-termiczna
- laktacyjna niepłodności poporodowej
Mity o NPR wg zwolenników metody
- regularność miesiączki - współczesne metody NPR nie opierają się na regularności cyklu. Okresy płodności wyznacza się w nich na podstawie obserwacji objawów, odzwierciedlających aktualny stan hormonów w organizmie, a kobieta z kilkunastodniowym wyprzedzeniem może przewidzieć termin najbliższej miesiączki, nawet jeśli jej cykle są nieregularne.
- trudna do nauczenia i skomplikowana - po maksymalnie 3 miesiącach nauki 93% osób potrafi korzystać samodzielnie z NPR. Badania WHO wykazały, że nawet kobiety nie umiejące pisać i czytać są w stanie nauczyć się poprawnie rozpoznawać swoją płodność. Z dobrym skutkiem NPR wprowadzane jest w krajach afrykańskich.
- czasochłonność - NPR potrzebuje poświęcania 5-10 minut dziennie,
- zawodność - mit ten wiąże się z tzw. "kalendarzykiem małżeńskim", czyli metodą rytmu, jest obecnie metodą o znaczeniu jedynie historycznym. Był to model planowania rodziny lat trzydziestych XX wieku. Od tamtego czasu dokonano wielu odkryć naukowych w dziedzinie fizjologii płodności człowieka. Obecnie "kalendarzyk" zastąpiony został przez nowoczesne metody NPR i nie jest nauczany przez nauczycieli Naturalnego Planowania Rodziny. Badania wskazują, że metody naturalne (objawowo-termiczna, Billingsa, Roetzera) porównywalną a nawet mają lepszą skuteczność od najskuteczniejszych metod antykoncepcyjnych.
- uciążliwość - obserwacja śluzu i odczuć w metodzie Billingsa nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów.
Zalety NPR
- poznanie naturalnego rytmu płodności, który ma istotne znaczenie we wczesnej diagnostyce chorób kobiecych,
- metody nieszkodliwe dla zdrowia,
- mogą być stosowane zarówno w celu zwiększenia prawdopododobieństwa poczęcia dziecka jak i odłożenia tej decyzji na późniejszy termin,
- prawidłowe stosowanie metod NPR zwiększa własną wiedzę o funkcjonowaniu ludzkiej płodności,
- w przypadku stosowania z wysoką starannością metoda może osiągać skuteczność porównywalną z najbardziej skutecznymi, innymi metodami antykoncepcji,
- stosowanie metod NPR w związku małżeńskim pociąga za sobą zaangażowanie męża, współpracę, komunikację i dzielenie odpowiedzialności małżeńskiej,
- świadczenie usług w zakresie NPR nie wymaga medycznie wykwalifikowanego personelu,
- uczą samodyscypliny zarówno kobiety jak i mężczyzny, co może być przydatne w przypadku konieczności dłuższej abstynencji seksualnej (połóg, choroba),
- ze względów moralnych NPR jest akceptowana przez większość kultur i religii.
Wady NPR
- trudność w zaakceptowaniu stylu życia zgodnego z NPR (powstrzymywanie się w określonym czasie od aktywności seksualnej trwającej od 8 do 16 dni,w zależności od stosowanej metody),
- wymaga okresu nauki trwającego przynajmniej przez 3 kolejne cykle i częstych w tym czasie kontaktów z nauczycielem NPR,
- NPR musi być uczone przez kwalifikowanych nauczycieli,
- niezbędna jest zgoda i aktywna współpraca kobiety i mężczyzny,
- stosujący muszą posiadać zapisy objawów (łącznie 5-10 min. dziennie).
Noworodek - noworodkiem nazywamy dziecko urodzone po 22 tygodniu ciąży, ważące ponad 500g. Noworodkiem jest dziecko do ukończenia pierwszego miesiąca życia. Prawidłowa masa noworodka urodzonego o czasie, waha się w granicach od 2500g do 4500g, a długość od 48 cm do 52 cm.
Noworodek śpi 21 godzin na dobę, budząc się tylko w porach karmienia. Wyodrębnienie tego okresu z niemowlęctwa jest konieczne ze względu na trwający w tym czasie okres adaptacji młodego organizmu do życia w nowym środowisku. Nauką zajmującą się problemami zdrowotnymi tego okresu jest neonatologia.
Pępowina sznur pępkowy, przewód łączący zarodek z błonami płodowymi u gadów, ptaków i ssaków; biegną w nim naczynia krwionośne zespalające krążenie zarodka z krążeniem w błonach płodowych; u ssaków w 2 poł. ciąży w pępowinie zanikają przewody: jelitowo-żółtkowy oraz omoczniowy, pozostają: żyła pępowinowa i tętnice pępowinowe kończące się siecią naczyń w łożysku; u człowieka dł. pępowiny do 50 cm, odcinana przy porodzie; miejsce odejścia pępowiny od ściany brzucha u zarodka jest zw. pępkiem (u człowieka po odpadnięciu pępowiny — bliznowate zagłębienie w skórze).
Płód w embriologii to zarodek ssaków od momentu, kiedy można rozpoznać cechy morfologiczne dla danego gatunku. U ludzi zarodek stadium płodu osiąga w 8 tygodniu ciąży. Płód w wieku 8 tygodni ma ok. 3 cm. Poród płodu o masie mniejszej niż 500g przed 22 tygodnem ciąży traktowane jest jako poronienie, ze względu na skrajną niedojrzałość organizmu, uniemożliwiającą samodzielne życie poza organizmem matki. Poród po 22 tygodniu ciąży, przy masie noworodka powyżej 500g, uznawany jest za poród przedwczesny wcześniaka o skrajnie niskiej masie urodzeniowej.
Pokwitanie (Dojrzewanie płciowe) jest to około 4-5 letni okres procesu dojrzewania, w którym następuje rozwój drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych oraz pierwsza miesiączka (menarche) przeciętnie 9-16 rok życia. W okresie pokwitania następuje zwiększenie pulsacyjnego wydzielania GnRH, prowadzące do zwiększonego wydzielania LH i FSH i w efekcie do zwiększenia wydzielania sterydów płciowych. W tym okresie pojawia się:
telarche - dojrzewanie gruczołów sutkowych
pubarche - owłosiennie łonowe
menarche - pierwsza miesiączka
pokwitaniowy skok wzrostu
Położenie płodu W ginekologii i położnictwie położeniem płodu (łac. situs) - określa się stosunek osi długiej płodu do osi długiej matki.
Wyróżnia się położenie:
- podłużne
- poprzeczne
- skośne
Położenie podłużne jest położeniem fizjologicznym podczas porodu. Najłatwiejszym sposobem ustalenie położenia płodu jest wykonanie badania zewnętrznego.
Połóg jest to okres rekonwalescencji (z reguły trwający sześć tygodni) po porodzie (występujący oczywiście tylko u kobiety), podczas którego następuje :
- zwijanie się macicy
- rozpoczęcie wydzielania pokarmu przez gruczoły mleczne
- ponowne podjęcie czynności jajników, miesiączka pojawia się zwykle po 6-8 tygodniach od porodu, a u kobiet długo karmiących piersią może pojawić się znacznie później
Popłód łożysko, błony płodowe i pępowina wydalane z macicy po porodzie płodu; zatrzymanie popłodu (częściowe lub całkowite) w jamie macicy jest b. groźnym powikłaniem porodu, grożącym krwotokiem i wymagającym interwencji lekarza.
Poronienie to oddzielenie się elementów jaja płodowego w macicy bez możliwości rozwoju płodu poza macicą; możliwość przeżycia płodu jest podstawą do prawnych i naukowych rozważań oraz różnych definicji zarówno ośrodków lokalnych, jak i/lub centrów medycznych; jakkolwiek za możliwy do przeżycia uważa się płód o masie przynajmniej 500 g i/lub w wieku ciążowym powyżej 20 tygodnia;
Poronienie samoistne: prowadzi do wydalenia w całości (poronienie całkowite) lub w części (poronienie niecałkowite) elementów jaja płodowego z macicy przed końcem 20 tygodnia ciąży; poronienie niecałkowite częściej występuje po 10 tygodniu ciąży, kiedy to łożysko i płód rozwijają się oddzielnie; rozwój łożyska, w całości lub części, może zostać zahamowany, co może prowadzić do krwawienia z pochwy, czasami obfitego; poronienie może być groźne, kiedy krwawienie z pochwy na początku ciąży występuje ze skurczami macicy lub bez nich, ale bez rozszerzania się kanału szyjki, bez pęknięcia błon płodowych lub wydalenia elementów jaja płodowego; rozszerzenie się kanału szyjki, pęknięcie błon płodowych i wydalenie elementów jaja płodowego przy obecności krwawienia z pochwy - prowadzi natomiast do poronienia rozpoczynającego się (abortus incipiens) wskutek ustalonego podziału; jest konieczne różnicowanie poronienia zagrażającego z poronieniem rozpoczynającym się.
Poronienie wywołane: wydalenie elementów jaja płodowego z macicy wskutek działania zabiegowego lub leków.
Poronienie zakażone: stan zapalny obejmujący elementy jaja płodowego lub żeńskie narządy płciowe.
Poronienie posocznicowe: rozprzestrzenienie się bakterii i/lub ich toksyn w obrębie zarówno układu krwionośnego, jak i żeńskich narządów płciowych.
Poronienie nawykowe: trzy z rzędu lub więcej poronień samoistnych; chociaż powtarzające się poronienia samoistne są często dziełem przypadku, wielu lekarzy poleca badania materiału genetycznego rodziców lub wykluczenie zmian patologicznych macicy (np. niewydolności szyjkowej) jako przyczyn poronienia nawykowego.
Poród (również rozwiązanie, narodziny) jest zakończeniem ciąży. W wyniku porodu organizm potomny (noworodek) przemieszczany jest z macicy matki do środowiska zewnętrznego. Poród może być postrzegany jako przeciwieństwo śmierci, jako że stanowi początek życia człowieka. W większości kultur wiek określany jest w odniesieniu do tego właśnie wydarzenia. Za początek porodu uważa się moment wystąpienia regularnych bolesnych skurczów macicy, którym towarzyszą zmiany szyjki macicy, głównie jej skrócenie i rozwarcie.
Wstęp
Gałąź medycyny zajmująca się porodem nosi nazwę położnictwa. Lekarz specjalizujący się w przyjmowaniu porodów to położnik. Jego zadaniem jest wykrywanie potencjalnych patologii porodu wymagających rutynowych interwencji. Prowadzenie porodu fizjologicznego przebiegającego bez powikłań leży w kompetencjach położnej.
Poród jest naturalnym aktem i w większości przypadków nie należy spodziewać sie jego komplikacji. Liczba interwencji podczas porodu powinna być ograniczona do minimum.
Pierwszy etap (okres) porodu
W typowym przebiegu poród u ludzi zaczyna się od delikatnych skurczów mięśni macicy. Pierwsze skurcze pojawiają się cykliczne i dość regularnie co około 10-30 minut i trwają ok. 40 sekund każdy. Czasami już na tym etapie dochodzi do przerwania błon płodowych i wypłynięcia przez szyjkę macicy płynu owodniowego, jednak często na tym etapie błony płodowe pozostają nienaruszone.
W trakcie tego etapu skurcze coraz bardziej się nasilają i stają się coraz częstsze, powodując coraz większy ból. Zazwyczaj, choć nie zawsze, pod koniec pierwszego etapu pojawiają się one co dwie minuty i trwają przez 70-90 sekund.
W trakcie skurczów, wydłużone w czasie ciąży mięśnie macicy zaczynają się kurczyć, zmniejszając jej rozmiary. Proces obkurczania macicy zaczyna się zwykle od jej szczytu i powoli rozszerza się ku dołowi. Po każdym skurczu mięśnie macicy ulegają częściowej relaksacji, ale za każdym razem stają się coraz krótsze. Powoduje to, że szyjka macicy coraz bardziej się rozszerza. Cykliczne skurcze trwają zwykle aż do momentu, gdy średnica otworu szyjki macicy osiągnie przynajmniej 10 cm.
W trakcie tego etapu porodu typowa matka zwykle przechodzi charakterystyczną serię zmian nastroju. Na początku zwykle jest bardzo podniecona. Później, gdy skurcze stają się silniejsze i bardziej bolesne, kobieta staje się skupiona i skoncentrowana. Pod sam koniec etapu większość matek przeżywa rodzaj kryzysu psychicznego objawiającego się silnym lękiem, że poród się nie uda, albo że one go nie wytrzymają. Objaw ten jest tylko dobrym sygnałem, że kończy się już pierwszy etap porodu.
Najprostszym sposobem przyspieszania pierwszego etapu, zazwyczaj najdłuższego w całym procesie porodowym, jest utrzymywanie kobiety w ruchu tak długo jak długo jest ona jeszcze w stanie chodzić. Ruch ten polega zwykle na spacerowaniu, ćwiczeniach rozciągających na piłce lekarskiej, trenowaniu oddechu potrzebnego przy drugim etapie porodu.
Drugi etap (okres) porodu
W drugim etapie dziecko jest wypychane z brzucha matki przez kanał rodny, poprzez zarówno skurcze macicy jak i bardzo silne wypychające ruchy przepony (zwane popularnie parciem). Zazwyczaj dziecko wychodzi z brzucha najpierw głową. Czasami jednak zdarza się nieprawidłowe ułożenie płodu i jako pierwsze na świecie pojawiają się stopy lub pośladki noworodka. W polskiej praktyce położniczej, nieprawidłowe ułożenie płodu było natychmiastowym wskazaniem do cięcia cesarskiego. Obecnie jednak uważa się, że w wielu przypadkach poród nieprawidłowo ułożonego dziecka jest całkowicie możliwy w normalny sposób.
Rozróżnia się kilka typów nieprawidłowego ułożenia płodu. Najczęstsze to ułożenie pośladkami do dołu z nóżkami podwiniętymi pod brzuszek dziecka (tzw. pełne odwrócenie płodu). Ułożenie Franka jest podobne do pełnego odwrócenia, jednak w tej pozycji nogi dziecka nie są skurczone lecz wyprostowane i skierowane w stronę głowy. Niekompletne odwrócenie ma miejsce wtedy, gdy jedna lub obie nóżki dziecka są wyprostowane ku dołowi, i to one jako pierwsze pojawiają się w kanale rodnym. Jeszcze innym położeniem jest pozycja obrócona. Dziecko jest w tej pozycji obrócone bokiem lub twarzą ku plecom matki, na skutek czego w kanale rodnym pojawiają się najpierw rączki lub ramiona dziecka. Ta ostatnia pozycja jest przeciwwskazaniem dla porodu naturalnego, gdyż istnieje tutaj duże ryzyko zawinięcia się kończyn dziecka w kanale rodnym i jego zaklinowania.
Drugi etap porodu może trwać do 2 godzin u pierworódki (kobiety, która jeszcze nie rodziła) i ok. 30 minut u wieloródki. Etap ten jest najbardziej bolesny i niebezpieczny dla matki i dziecka. Często na tym etapie podejmuje się decyzję o cięciu cesarskim, gdy np. dojdzie do zaklinowania dziecka w kanale rodnym na skutek złego ułożenia kończyn, albo gdy się okazuje, że główka dziecka jest większa od średnicy kanału rodnego.
Natychmiast po porodzie rozpoczyna się proces fizjologicznej adaptacji poporodowej dziecka, który trwa przez pierwsze 2-3 dni od urodzenia, polegający na rozpoczęciu samodzielnego oddychania, zmianach w funkcjonowaniu układu krwionośnego itp.
Stan dziecka po porodzie ocenia się wg skali Apgar, która jest oparta na pięciu parametrach. W Polsce oceny dokonuje się zwykle natychmiast po odcięciu pępowiny, a następnie po 15 minutach i po godzinie od porodu. Skala ta pomaga ocenić lekarzowi-położnikowi czy dziecko wymaga natychmiastowej interwencji pediatry, czy też można je bezpiecznie zostawić przy matce.
Trzeci etap (okres) porodu
Ostatni etap odbywa się około 15 minut do godziny po urodzeniu dziecka. W tym etapie macica wypycha łożysko. Zazwyczaj w tym czasie matka traci nie więcej niż 500 ml krwi. Bardzo ważne jest, aby organizm wydalił całe łożysko, gdyż fragmenty pozostające w macicy po porodzie mogą powodować krwotoki i infekcje. Dlatego położna zawsze sprawdza, czy wydalone łożysko jest kompletne.
Czasami zdarza się, że łożysko nie wychodzi w jednym kawałku, lecz zostało w trakcie wcześniejszych etapów porodu poszarpane na kilka fragmentów. W takim przypadku konieczne jest odessanie wnętrza kanału rodnego i macicy z resztek łożyska.
Samo łożysko, jako bardzo cenne źródło unikalnych tkanek i substancji leczniczych, jest zabezpieczane przed zniszczeniem natychmiast po jego wydaleniu. W Polsce staje się ono automatycznie własnością szpitala, który bez zgody matki może nim dowolnie rozporządzać. Zwykle łożyska są sprzedawane firmom zewnętrznym, które produkują z nich wiele unikalnych leków.
Po porodzie
W większości polskich szpitali jeszcze do niedawna istniał zwyczaj oddzielania matki od dziecka na ok. godzinę, nawet jeśli oboje byli zdrowi po porodzie. W tym czasie matka pozostawała na izbie porodowej pod opieką lekarza położnika, zaś dziecko było transportowane na oddział noworodkowy, gdzie lekarze pediatrzy poddawali je rutynowym testom i obserwacji. Dopiero gdy oboje uznawano za w pełni zdrowych, matka była transportowana na oddział noworodkowy i dostawała dziecko do pierwszego karmienia.
Obecnie coraz częściej odchodzi się od tej procedury, zastępując ją szybką oceną stanu dziecka, przez lekarza pediatrę, który jest wzywany natychmiast po pojawieniu się dziecka na świecie (lub nawet nieco wcześniej). Po tej wstępnej ocenie dziecko jest oddawane matce tak szybko jak to tylko możliwe, zaś wszystkie testy (pobranie próbek krwi itp.) są dokonywane na dziecku przytulanym do piersi matki. W tym wariancie oboje pozostają na oddziale porodowym przez ok. godzinę, po czym, o ile nie nastąpiły żadne komplikacje, są razem transportowani na oddział noworodkowy.
Pozostawanie matki przez godzinę po porodzie na oddziale porodowym wynika z faktu, że pierwsze chwile porodzie mają kluczowe znaczenie dla stwierdzenia czy nastąpiło u niej zakażenie poporodowe, które, gdy wystąpi, wymaga zwykle błyskawicznej interwencji lekarza położnika.
Zazwyczaj krótko po porodzie rodzice nadają niemowlęciu wybrane dla niego imię. Zdarza się, że mają przygotowane dwa zestawy imion, jedno dla chłopca a drugie dla dziewczynki.
Często znajomi i rodzina składają wizyty przynosząc prezent dla dziecka.
Przy porodzie metodą naturalną, który miał przebieg bez powikłań i w którym dziecko urodziło się w pełni zdrowe, oboje są zwykle wypisywani ze szpitala po 24-48 godzinach od porodu. W przypadku porodu przez cięcie cesarskie, matka zazwyczaj musi pozostawać w szpitalu przez minimum 5 dni i sama decyduje, czy chce zatrzymać w tym czasie dziecko przy sobie, czy też odesłać je do domu.
W wielu kulturach istotną rolę odgrywają rytuały inicjacyjne noworodków, między innymi obrzezanie czy chrzest.
Narodziny w czepku
Jeśli worek owodniowy nie pęknie podczas porodu, dziecko może urodzić się w nienaruszonych błonach. Mówi się wtedy, że dziecko "urodziło się w czepku." Czepek nie stanowi zagrożenia i może być łatwo usunięty przez lekarza lub osobę asystującą przy porodzie. W średniowieczu czepek uznawano za zwiastun szczęścia dla dziecka. W niektórych kulturach wierzono, że chroni przed utonięciem. Często układano go na papierze i zachowywano jako pamiątkę dla dziecka. Z nadejściem nowoczesnego położnictwa, przyjęło się wczesne przebijanie błon i w świecie zachodnim porody w czepku zdarzają się rzadko.
Znieczulanie
W związku ze względnie dużą wielkością ludzkiej czaszki oraz wynikającym z wyprostowanej postawy kształtem miednicy, poród jest u ludzi trudniejszy i bardziej bolesny dla matki, niż u innych ssaków. Wśród wielu metod ograniczania bólów porodowych są przygotowania psychologiczne, wsparcie emocjonalne, znieczulenie nadoponowe, znieczulenie rdzeniowe, podtlenek azotu, opioidy oraz techniki naturalne, jak technika Lamaze'a czy metoda Bradleya.
Powikłania
Nie wszystkie porody przebiegają bez powikłań. W niektórych przypadkach pojawiają się różne komplikacje, które wymagają interwencji lekarza położnika.
Poród powolny – polega na bardzo długim przebiegu pierwszego etapu. Skurcze macicy są zbyt słabe i/lub występują zbyt rzadko, aby poszerzyć do odpowiednich rozmiarów kanał rodny. Poród powolny przyspiesza się poprzez stosowanie dopochwowych czopków nasączonych prostaglandyną lub stosowaniem kroplówki lub zastrzyków z oksytocyny.
Wycieńczenie porodowe – u dziecka – objawia się zwolnieniem lub wahaniami częstości akcji serca (którą monitoruje się przy pomocy aparatu KTG) oraz charakterystycznymi zmianami składu płynu owodniowego. Wycieńczenie porodowe jest często wskazaniem do nagłego przyspieszenia porodu oksytocyną lub wykonania cięcia cesarskiego.
Brak postępu drugiego etapu porodu – powstaje na skutek zbyt słabych skurczów macicy w tym etapie w wyniku czego główka lub inne części ciała dziecka nie są w stanie przecisnąć się przez otwór rodny. Powoduje to konieczność zastosowania technik porodu próżniowego, kleszczowego lub w najtrudniejszych przypadkach porodu cesarskiego.
W przeszłości znaczny odsetek kobiet umierał na skutek zakażenia poporodowego. Współczesny rozwój antyseptyki wyeliminował to zagrożenie niemal do zera.
Niespodziewane silne krwawienie podczas lub po porodzie może być śmiertelne w skutkach, jeśli brak jest natychmiastowej fachowej opieki medycznej. Znaczna utrata krwi prowadzi do wstrząsu hipowolemicznego, niedokrwienia najważniejszych organów i do śmierci, jeśli krwawienie nie jest w porę zatamowane i nie zostanie przeprowadzona transfuzja krwi. Wtórna niedoczynność przysadki mózgowej, wywołana zakrzepem w naczyniach przysadki, w wyniku wstrząsu hipowolemicznego nazywana jest zespołem Sheehana. Obecnie ze względu na aktywne zwalczanie wstrząsu to powikłanie jest wyjątkowo rzadkie.
Pozycje przy porodzie
Poród od strony techniczno-organizacyjnej może być przeprowadzany na kilka różnych sposobów.
Tradycyjnie w polskich szpitalach poród odbywa się zwykle na specjalnej konstrukcji fotelu porodowym, na którym kobieta jest umieszczana w pozycji półleżącej z nogami uniesionymi lekko do góry i przytroczonymi do specjalnych prowadnic.
W wielu kulturach (np. w Afryce) poród odbywa się tradycyjnie w pozycji kucznej. Kobieta w tej pozycji kurczy się z nogami na ziemi i trzyma się dłońmi żerdzi albo sznura. Niektórzy uważają, że tego rodzaju pozycja jest naturalniejsza od pozycji na fotelu, ułatwia poród, gdyż dziecko jest w naturalny sposób wypychane z macicy przez siły grawitacji.
W niektórych szpitalach możliwy jest poród w wodzie, w którym kobieta w drugiej fazie porodu jest umieszczana w specjalnej wannie, w której może przyjmować dość dowolną pozycję. Poród w wodzie jest zdaniem niektórych mniej bolesny i bardziej higieniczny.
Aspekty społeczne
Uczestnictwo ojca przy porodzie jest w czasach dzisiejszych całkowicie normalną rzeczą. Jednakże do lat 60. XX wieku w większości kultur zarówno ojcowie jak i inni mężczyźni za wyjątkie
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez mritula dnia Śro 13:44, 23 Sty 2008, w całości zmieniany 10 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
joanna_ros
Moderator
Dołączył: 16 Gru 2007
Posty: 4424
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 6 razy Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Swarzędz
|
Wysłany: Wto 17:32, 22 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
łoł Pani Administrator jak wiedza, czy to z głowy ??
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
.:Venicee:.
Site Admin
Dołączył: 04 Gru 2007
Posty: 4087
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 7 razy Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Kraków
|
Wysłany: Wto 20:35, 22 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
brawo za pomysł!!!!!!
wiecej
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
mritula
Administrator (√ιק)
Dołączył: 27 Lis 2007
Posty: 2742
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Lublin
|
Wysłany: Śro 1:07, 23 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
Poród przedwczesny Porodem przedczesnym określa się poród występujący przed osiągnięciem wieku ciążowego, w którym płód uzyskuje optymalną zdolność do życia w środowisku pozamacicznym. Górną granicą wieku ciążowego dla porodu przedwczesnego jest ukończony 37 tydzień ciąży (259 dni).
Posiew - podstawowa metoda diagnostyki mikrobiologicznej polegająca na przeniesieniu pobranego materiału biologicznego (ze środowiska, od pacjenta itd.) na odpowiednie podłoża mikrobiologiczne umożliwiające wzrost drobnoustrojów w taki sposób, aby ostatecznie uzyskać pojedyncze, odizolowane kolonie bakterii, czy grzybów. Posiew jest podstawą do identyfikacji drobnoustrojów, określenia (wykorzystując niektóre metody) ilości mikrobów w wyjściowej zawiesinie oraz określenia lekooporności.
Progesteron - steroidowy żeński hormon płciowy wytwarzany przez ciałko żółte i łożysko (w czasie ciąży).
Wydzielanie progesteronu wzrasta po owulacji, co
- przygotowuje błonę śluzową macicy na ewentualne przyjęcie zapłodnionego jaja
- hamuje skurcze macicy
- wstrzymuje dojrzewanie pęcherzyków Graafa
Hormon ten umożliwia implantację zapłodnionego jaja w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży. Jeśli do ciąży nie dojdzie, wydzielanie progesteronu zmniejsza się i dochodzi do menstruacji. W przeciwnym wypadku progesteron zaczyna być wytwarzany także przez łożysko i do piątego miesiąca ciąży jego produkcja jest na tyle duża, że ciałko żółte nie jest niezbędne do dalszego utrzymania ciąży.
W lecznictwie progesteron jest stosowany jest zapobiegawczo przy ryzyku poronienia, niewydolności ciałka żółtego, zatruciu ciążowym, zaburzeniach miesiączkowania.
Przydatki, część narządu rodnego kobiety; jajniki i jajowody wraz z otaczającą je tkanką łączną; zapalenie przydatków może się rozwijać wskutek zakażenia zstępującego (np. gruźlica) lub wstępującego z dolnych odcinków dróg rodnych (gronkowce, paciorkowce, dwoinki rzeżączki, grzyby itp.); powstawaniu zapaleń przydatków sprzyja m.in.: poród, połóg, brak higieny osobistej; jest to jedna z najczęstszych przyczyn niepłodności; leczenie gł. antybiotykami (w stanach ostrych) oraz balneologiczne (w stanach przewlekłych).
Rzucawka porodowa, eklampsja, najcięższa postać późnego zatrucia ciążowego, występująca zwykle pod koniec ciąży, podczas porodu, rzadziej w czasie połogu; napady drgawek, utrata przytomności, głębokie zaburzenia czynności nerek, wątroby, gospodarki wodno-elektrolitowej; najczęściej poprzedzona jest stanem przedrzucawkowym (gł. objawy: nadciśnienie, białkomocz, obrzęki kończyn, zmiany w dnie oka); przyczyny nie są dotychczas w pełni poznane; konieczne leczenie szpitalne; w zapobieganiu gł. znaczenie ma właściwa opieka nad ciężarną.
Skala Apgar jest używana w medycynie w celu określenia stanu noworodka w 1, 3, 5 i 10 minucie życia. Wprowadziła ją w 1953 Virginia Apgar, zaś akronim powstał 10 lat póżniej. Dziecko minimalnie może dostać 0 a maksymalnie 10 punktów.
Wynik:
- 0 - 3 - stan ciężki
- 4 - 6 - stan średni (wymaga podania tlenu i uważnej obserwacji)
- 7 - 10 - stan dobry
A Appearance (Skin color) kolor skóry
- 0 punktów: sinica całego ciała
- 1 punkt: tułów różowy, sinica części dystalnych kończyn
- 2 punkty: całe ciało różowe
P Pulse puls/na min.
- 0 punktów: niewyczuwalny lub <80
- 1 punkt: 80-100
- 2 punkty: >100
G Grimace (Reflex irritability) reakcja na bodźce(np. wprowadzenie cewnika do nosa)
- 0 punktów: brak
- 1 punkt: grymas twarzy
- 2 punkty: kaszel lub kichanie
A Activity (Muscle tone) napięcie mięśni
- 0 punktów: brak napięcia, wiotkość ogólna
- 1 punkt: napięcie obniżone, zgięte kończyny
- 2 punkty: napięcie prawidłowe, samodzielne ruchy
R Respiration oddychanie
- 0 punktów: brak oddechu
- 1 punkt: wolny i nieregularny
- 2 punkty: głośny płacz
Skurcze Alvareza - termin z zakresu ginekologii i położnictwa określający nieskoordynowaną aktywność skurczową mięśnia macicy o małej amplitudzie i sile. Występują one znacznie częściej niż skurcze Braxtona Hicksa.
Skurcze Braxtona Hicksa - termin z zakresu ginekologii i położnictwa określający aktywność skurczową mięśnia macicy o dużej amplitudzie i sile. Skurcze tego typu przyczyniają się do progresji porodu, występują jednak rzadziej niż skurcze Alvareza.
Wady (braki) wrodzone - uszkodzenia organizmu, często ciężkie lub śmiertelne, wynikające z nieprawidłowego rozwoju płodu.
Wady wrodzone:
- choroba Hirschsprunga
- hermafrodytyzm
- koarktacja aorty
- polidaktylia
- przepuklina okołoprzełykowa
- przepuklina przeponowa
- przestawienie dużych pni naczyniowych
- przetrwały przewód tętniczy Botalla
- sprężyste zwłóknienie wsierdzia
- ubytek przegrody międzykomorowej
- ubytek przegrody międzyprzedsionkowej
- zajęcza warga
- zarośnięcie dwunastnicy
- zespół Fallota
- dysgenezja gonad
- skrzywienie kręgosłupa
Wcześniactwo to urodzenie dziecka między 22 a 37 tygodniem ciąży. Poród przed ukończeniem 22 tygodnia ciąży uznawany jest za poronienie, ze względu na skrajną niedojrzałość organizmu dziecka, uniemożliwiającą samodzielne życie poza organizmem matki. Noworodek urodzony po 42 tygodniu ciąży uznawany jest za noworodka przenoszonego.
W zależności od stopnia wcześniactwa zachodzi szereg nieprawidłowości, które ograniczają możliwości dziecka do przeżycia bez pomocy współczesnej medycyny.
- niedobór masy ciała
- niedobór wzrostu
- niedorozwój płuc (brak surfaktantu, uszkodzenie płuc, niewydolność oddechowa)
- przedłużona żółtaczka noworodków (niedorozwój mechanizmów enzymatycznych wątroby)
Ze względu na niewydolność mechanizmów termoregulacyjnych wcześniak musi przebywać w inkubatorze.
Wieloródka to w ginekologii kobieta ciężarna, która co najmniej raz już rodziła
Wskaźnik Pearla Wskaźnik opracowany przez R. Pearla w 1932 roku określający skuteczność metod antykoncepcyjnych. Wskaźnik podaje liczbę zapłodnień w ciągu roku na 100 badanych kobiet używających tej samej metody antykoncepcji.
Należy mieć na uwadze, iż skuteczność danej metody zależy od różnych czynników, w tym dyscypliny partnerów i jakości stosowanych środków, dlatego też istnieją znaczne rozbieżności wskaźnika Pearla dla niektórych metod. Wskaźnik Pearla uwzględnia przypadki niewłaściwego stosowania danego środka antykoncepcyjnego.
Przykładowe wskaźniki: metoda termiczna: 1-20, metoda "kalendarzyka małżeńskiego": 14-40, antykoncepcja hormonalna: 0,2 - 1, prezerwatywa: 2-15 (w znacznym stopniu wskaźnik zależy tu od jakości używanego środka).
Zaburzenia miesiączkowania są przyczyną znacznych dolegliwości fizycznych. Co piąta kobieta zgłasza się do ginekologa z powodu nieprawidłowych krwawień.
Zaburzenia miesiączkowania dzielimy na:
- nieprawidłowości rytmu krwawień
- nieprawidłowości z obfitością krwawień
- krwawienia dodatkowe
Mianownictwo nieprawidłowych krwawień:
- menses - fizjologiczna utrata krwi <80ml
- amenorrhea primaria - pierwotny brak miesiączki, przed 16 rokiem życia
- amennorrhea secundaria - wtórny brak miesiączki przez okres dłuższy niż 6 miesięcy
- menorrhagia - >80ml
- polimenorrhagia - długość cyklu <21 dni
- oligomenorrhagia - cykle>36 dni
- metrorrhagia - krwawienie poza cyklem
- menometrorrhagia - nieregularne, obfite krwawienia miesięczne
Fizjologiczny brak miesiączki
- przed menarche
- podczas ciąży
- podczas laktacji
- po menopauzie
Pierwotny brak miesiączki
- zespół Turnera
- dysgenezja gonad
- brak macicy, pochwy
- brak lub niedorozwój jajników
- zarośnięcie błony dziewiczej, pochwy, szyjki macicy
- hiperprolaktynemia, prolactinoma
- pierwotna niedoczynność tarczycy
- wrodzony zespół nadnerczowo-płciowy
- choroba Cushinga
Wtórny brak miesiączki
- stres
- dieta
- wyczynowo uprawiony sport
- intensywna praca
- zmiany klimatyczne, stref czasowych
- przedwczesne wygaśnięcie czynnności jajników
- zespół Steina i Leventhala
- zrosty w macicy, szyjce, pochwie
- anoreksja, bulimia
- guzy mózgu
- hiperprolaktynemia
- zespół Sheehana
- choroby tarczycy
- zespół Cushinga
Zapłodnienie – zlanie się jąder komórek rozdrodczych (męskiej i żeńskiej) w wyniku czego powstaje nowa komórka nazywana zygotą.
U ssaków, w tym człowieka, zapłodnienie jest skutkiem kopulacji pomiędzy osobnikami przeciwnych płci. Warunkiem zapłodnienia jest wniknięcie plemnika do komórki jajowej. Zapłodnienie może też być wynikiem inseminacji lub metody in vitro. W wyniku zapłodnienia dochodzi do przekazania potomstwu zawartych w gametach czynników dziedziczenia (genów) obydwu organizmów rodzicielskich. Wynikiem zapłodnienia jest ciąża. U ludzi do zapłodnienia dochodzi zwykle pomiędzy 10 a 18 dniem cyklu.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (Premenstrual syndrome, PMS) - zespół objawów psychicznych, fizycznych i emocjonalnych występujący kilka do kilkunastu dni przed menstruacją, i ustępujący z chwilą jej rozpoczęcia. Nie jest pewne, co tak naprawdę wywołuje ZNP, jednak uważa się, że jest on skutkiem zaburzeń hormonalnych po koniec cyklu miesiączkowego - nadmiernej produkcji estrogenów przy niedoborze progestagenów. Na ZNP cierpi statystycznie co druga kobieta.
Opisanych zostało 150 objawów towarzyszących ZNP, oto najczęstsze z nich:
- rozdrażnienie
- huśtawka nastrojów
- agresja (psychologia)
- depresja
- płaczliwość
- problemy z koncentracją i zapamiętywaniem
- zmniejszona aktywność życiowa
- uczucie zmęczenia
- zmiana apetytu
- bóle głowy
- bóle pleców
- bolesność piersi
- zaparcia i wzdęcia
- uczucie ciężkości, puchnięcia
- wzrost wagi od 2 do 4 kg.
- zaostrzenie alergii
Leczenie
- dieta bogata w witaminy
- ograniczenie płynów
- leki moczopędne - spironolakton
- leki uspokajające
- antykoncepcja hormonalna
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez mritula dnia Śro 1:18, 23 Sty 2008, w całości zmieniany 2 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
mritula
Administrator (√ιק)
Dołączył: 27 Lis 2007
Posty: 2742
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Lublin
|
Wysłany: Śro 1:17, 23 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
Inseminacja jest najprostszą z technik wspomaganego rozrodu. Wyróżniamy inseminację domaciczną nasieniem partnera (IUI – intrauterine insemination), nasieniem dawcy (AID – artifical donor insemination), inseminację naszyjkową oraz „dojajowodową”(fallopian tube perfusion). Inseminacja naszyjkowa powinna być stosowana wyłącznie jeśli jedynym problemem dotyczącym płodności u pary jest niemożność odbycia prawidłowego stosunku. W innym przypadku ten zabieg ma bardzo niską skuteczność. Użycie techniki o angielskiej nazwie fallopian tube sperm perfusion jest stosunkowo nową i wciąż słabo rozpowszechnioną metodą, ale dającą obiecujące rezultaty. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest jednak inseminacja domaciczna.
Wskazaniami do inseminacji są:
Lekkie lub średniociężkie nieprawidłowości w badaniu nasienia (głównie zaburzenia ruchliwości),
Obecność przeciwciał przeciwplemnikowych,
Nieprawidłowy test po stosunku przy poprawnych parametrach nasienia,
Niepłodność o niewyjaśnionej przyczynie
Endometrioza niewielkiego (I lub II) stopnia
Przy wysokich mianach przeciwciał przeciwplemnikowych lub bardzo złych parametrach nasienia inseminacja jest nieefektywna.
Jeśli wskazaniem jest lekki czynnik męski, a u kobiety regularnie występuje spontaniczna owulacja to zabieg można wykonać na cyklu naturalnym. W innym przypadku warto zastosować leki indukujące owulację (Cytrynian Clomifenu, gonadotropiny lub połączyć te specyfiki).
Skuteczność inseminacji waha się od 5-25 % na cykl w zależności od parametrów nasienia, wieku kobiety i ilości wystymulowanych dojrzałych pęcherzyków. W nasieniu po „wypłukaniu” powinno być minimum 1-3 mln ruchomych plemników. Jest jednakże wiele danych wskazujących na to, że rozsądny odsetek ciąż (tzn. taki dla którego stosunek skuteczności do poniesionych kosztów dla inseminacji jest bardziej korzystny niż dla zabiegu in vitro) uzyskuje się dopiero przy 5-10 mln ruchomych plemników. Skuteczność wynosi wtedy 10-15 %. Jest ona większa w przypadku kiedy jedynym problemem w zapłodnieniu jest przeszkoda dla plemników na poziomie szyjki macicy oraz w cyklach stymulowanych gonadotropinami, w których dochodzi do wzrostu 2-3 dojrzałych pęcherzyków. Użycie gonadotropin wiąże się jednak z ryzykiem wystąpienia ciąży mnogiej, wymaga uważnego monitoringu, a leki i ich dawki muszą być dobierane bardzo indywidualnie.
Sama procedura inseminacji jest stosunkowo prosta i polega na podaniu laboratoryjnie przygotowanego koncentratu plemników za pomocą specjalnego cewnika poprzez szyjkę do jamy macicy. Mężczyzna oddaje nasienie po 2,3 dniach wstrzemięźliwości płciowej. Nasienie przygotowuje się używając specjalnych technik pozwalających oddzielić najbardziej wartościowe plemniki (np. swim-up albo sączenie na gradiencie). Poza tym sperma musi zostać oddzielona od płynu nasiennego ponieważ płyn nasienny:
Zawiera substancje (zwane prostaglynami), które mogą powodować skurcze macicy jeśli znalazłyby się w jej jamie,
Może zawierać bakterie.
W warunkach naturalnych taka filtracja dokonuje się w śluzie szyjkowym z którego stopniowo są uwalniane plemniki. Proces przygotowania nasienia zajmuje zazwyczaj 30-120 minut w zależności od użytej metody.
Wraz z upływem czasu ulega zmniejszeniu zdolność zapładniająca plemników. Optymalny czas do zapłodnienia komórki jajowej wynosi 12 godzin od jej uwolnienia. Dlatego bardzo ważny jest odpowiedni dobór momentu do przeprowadzenia zabiegu. Powinien być on jak najbliższy terminowi owulacji. W cyklach naturalnych owulacja następuje ok. 36 godzin po rozpoczęciu tzw. piku LH. Do jego wykrycia można posłużyć się testami owulacyjnymi. Testy dają pozytywny wynik po przekroczeniu ustalonego stężenia LH w moczu (zazwyczaj 20 lub 40 mIU/ml). Owulacja następuje w ok. dobę po pozytywnym wyniku testu i wtedy przeprowadza się inseminację. Zastosowanie tej metody ma jednak swoje naturalne ograniczenia. Testy wykonuje się w pewnych odstępach czasu (do celów inseminacji przynajmniej co 12 godzin) i tylko z taką dokładnością można określić czas owulacji. Nierzadko zdarza się też, że jajeczkowanie ma miejsce dopiero w 48 godzin po pozytywnym wyniku testu. Bardziej precyzyjnie termin owulacji można ustalić za pomocą monitoringu (seryjne badania USG w celu kontroli wzrastania pęcherzyków) i wywołania owulacji przy użyciu leków (najczęściej zawierających gonadotropinę kosmówkową - hcg). Leki te podane w odpowiednim momencie (zazwyczaj wtedy kiedy pęcherzyk osiąga średnicę 17-18 mm) zapoczątkowują ostanie stadium dojrzewania komórki pęcherzyka i prowadzą do jego pęknięcia 36 godzin później. Złotym standardem jest przeprowadzenie inseminacji w 36 godzin po podaniu hcg z marginesem 6-ciu godzin w jedną i drugą stronę. Niektórzy lekarze uważają, że jeśli wskazaniem do zabiegu jest czynnik męski to warto zabieg zrobić po owulacji, a w pozostałych przypadkach przed owulacją. Czasami wykonuje się dwie inseminacje w jednym cyklu. Przeprowadza się je wtedy w odstępie co najmniej 12 godzin (najlepiej 24 godzin) pomiędzy 12-tą a 48-mą godzinami po podaniu hcg. Decyzję o tym czy wykonać jedną czy dwie inseminacje podejmuje się indywidualnie.
Warunkami do przeprowadzenia inseminacji są:
Znajomość parametrów nasienia
Owulacja potwierdzona sonograficznie (najlepiej również hormonalnie-wykonuje się oznaczenie poziomu estradiolu gdy pęcherzyk ma średnicę 17,18 mm, przed podaniem hcg albo badanie estradiolu i LH jeśli nie będzie podawane hcg) lub przynajmniej testami owulacyjnymi.
Drożne jajowody (przynajmniej jeden z nich)
Badanie na drożność jajowodów należy koniecznie wykonać jeśli:
Kobieta przechodziła w przeszłości stan zapalny lub zabieg w obrębie narządów miednicy,
Przed zastosowaniem gonadotropin,
Po kilku nieudanych próbach insemiancji,
Jeśli mamy do czynienia z niepłodnością o niewyjaśnionej przyczynie.
W innym przypadku można je wykonać w późniejszym okresie.
Błędy jakie można popełnić to:
źle dobrane wskazania,
Użycie nieprawidłowej stymulacji,
Przeprowadzenie zabiegu w niewłaściwym momencie,
Podanie niewystarczająco przygotowanego nasienia.
Dobrze wykonany zabieg jest względnie bezbolesny. Szyjka macicy w okresie owulacji jest rozwarta na kilka milimetrów i jest to zazwyczaj wystarczające do tego by cewnik bez trudności przez nią przeszedł. Po zabiegu pozostaje się 5-15 minut w pozycji leżącej (choć nie ma jednoznacznych dowodów na to że odpoczynek po zabiegu poprawia skuteczność), a potem można wrócić do domu. Przez kilka dni mogą utrzymywać się plamienia lub pobolewanie jajników. Ta ostatnia dolegliwość jest najczęściej związana ze stymulacją owulacji a nie z samą procedurą.
Większość ciąż uzyskuje się jako efekt pierwszych 3-4 prób inseminacji. Rozsądnie jest prowadzić terapię przez 3 - 6 cykli. Jeśli przyczyną niepłodności są zaburzenia jajeczkowania można spróbować jeszcze dodatkowo przez kilka następnych miesięcy. Koszt inseminacji (bez leków i badań) w chwili obecnej waha się w zależności od ośrodka od 200 do 800 złotych.
Macica (łac. uterus) - narząd żeńskiego układu rozrodczego, w którym zachodzi rozwój embrionalny kręgowców lub odcinek dróg rodnych bezkręgowców, w którym gromadzone są jaja przechodzące wstępny rozwój.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
.:Venicee:.
Site Admin
Dołączył: 04 Gru 2007
Posty: 4087
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 7 razy Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Kraków
|
Wysłany: Śro 8:32, 23 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
BRAWA!!!! wielkie Brawa!!!!!
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
ola
THE BEST UŻYTKOWNIK
Dołączył: 17 Sty 2008
Posty: 1331
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5
|
Wysłany: Śro 12:41, 23 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
BRAWO BRAWO ADMINISTRATORKO WYCZERPUJąCE PYTANIA I ODPOWIEDZI.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
mritula
Administrator (√ιק)
Dołączył: 27 Lis 2007
Posty: 2742
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Lublin
|
Wysłany: Śro 13:43, 23 Sty 2008 Temat postu: |
|
|
Jak coś Wam przyjdzie do głowy to proszę wpisywac
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|